Met spijt in ons hart delen we mee dat ZIZO, het (online) magazine van çavaria, er na bijna 30 jaar mee ophoudt. Wil je weten waarom? Je leest er hier meer over. Çavaria blijft via al hun communicatiekanalen inzetten op mooie verhalen en LGBTI+ nieuws. Wil je op de hoogte blijven? Schrijf je dan hier snel in voor de nieuwsbrief van çavaria. |
De juiste voornaam en/of gender op je paspoort
Wat als je je voornaam en/of gender op je paspoort wil laten corrigeren? Er is recent één en ander veranderd in België op dit vlak, maar wat wil dit nu zeggen in de praktijk? En wat te doen als je problemen ondervindt in je contacten met de administratie?
Sinds 1 augustus is het makkelijker geworden om van voornaam te veranderen in België. Waar je vroeger via de FOD Justitie diende te gaan met een attest van je arts of psycholoog om dit in orde te laten brengen, kan het nu gewoon via de ambetanaar van de burgerlijke stand waar je woont. De voornaamswijziging via de gemeente is een stuk toegankelijker, verloopt veel vlugger (vroeger moest je rekening houden met een termijn van minstens zes maand) en is in verschillende gemeenten nog goedkoper ook.
Verklaring op eer
Als je een wijziging van voornaam wenst omwille van je genderidentiteit, heb je enkel een verklaring op eer nodig. Een voorbeeld-document van hoe dit eruit ziet kun je terugvinden op de website van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen (IGVM). Je vult dit document gewoon zelf in, en je hebt geen andere handtekeningen of medische attesten nodig.
Vervolgens ga je met dat document naar het loket van de burgerlijke stand van de gemeente waar je bent ingeschreven. De gemeenteambtenaar beslist vervolgens of er een gegronde reden is voor de aanvraag. Binnen de drie maand is de procedure normaal gezien rond en kun je je nieuwe pas verwachten met daarop (eindelijk!) je correcte voornaam.
Voor een wijziging van gender zijn er wel twee dergelijke documenten nodig, met een wachtperiode ertussen. Hou er dus rekening mee dat hier drie tot zes maand over gaat. Je kan in de gemeente navragen hoe je het kan regelen dat dit parallel verwerkt kan worden met een aanvraag tot voornaamswijziging, zodat je slechts één maal een nieuw paspoort hoeft.
Hoeveel deze procedure kost is afhankelijk van de gemeente, vroeger kostte een voornaamswijziging 490€, met een speciaal tarief van 49€ voor trans* personen. De regel dat trans* personen maximum 10 procent van het tarief voor een naamswijziging betalen, blijft van kracht. Een aantal gemeentes, waaronder Gent en Kortrijk, lieten intussen al weten dat de procedure tot voornaamswijziging bij hen gratis zal zijn, ongeacht de motivatie, een beslissing die we enkel kunnen toejuichen.
Gemengde gevoelens
Goed nieuws dus, maar dat dit een verbetering van de situatie is, wil niet zeggen dat er geen elementen zijn waarop er nog vooruitgang kan worden geboekt.
Dat een willekeurige ambtenaar beslist of je naam al dan niet samenvalt met je genderidentiteit geeft bijvoorbeeld een bittere nasmaak. Waarom moet daar nog een beslissing over worden gemaakt, gezien het gaat om een persoonlijk issue, waar die ambtenaar in kwestie overigens zelden tot nooit ervaring mee of expertise over zal hebben? Waarom is het nodig dat er een wachttijd en een tweede verklaring worden gevraagd als het gaat om de correctie van je gender bij de overheidsinstanties?
En er vallen nog altijd mensen uit de boot, want wat met niet-Belgen? Deze gewijzigde procedure is immers enkel van toepassing voor Belgen, erkende vluchtelingen en staatslozen. Mensen die ingeschreven zijn in het wachtregister, zoals nog niet erkende vluchtelingen die een aanvraag hebben lopen, kunnen deze procedure niet starten. Daarnaast blijft het een feit dat gender standaard vermeld wordt op je paspoort en andere wettelijke documenten, en dat enkel de binaire opties M of V mogelijk zijn in België.. Is het werkelijk nodig, laat staan een meerwaarde om iemands geregistreerd gender te vermelden op officiële documenten?
De nieuwe procedure wordt terecht positief onthaald, maar enige kanttekeningen zijn toch op hun plaats. Bovendien is de kous niet af met je aanvraag bij de gemeente.
De administratieve molen
Behalve de wijziging aanvragen bij de gemeente, komen er nog wel meer zaken te kijken bij een voornaamswijziging. Het IGVM heeft een handige brochure voorzien waarin je alle details kan terugvinden over de te volgen procedure en de praktische gevolgen ervan in verband met bijvoorbeeld diploma's, ziekenfonds, de bank en dergelijke. Er wordt opgelijst welke instanties automatisch ingelicht worden, en welke je zelf zult moeten verwittigen.
Jammer genoeg duiken er soms problemen op bij de administratieve afhandeling van deze wijziging. Als je op problemen botst bij de wijziging van je voornaam en of gender, is het vooral van groot belang om de juiste organisaties in te lichten. Het advies van çavaria is om bij problemen contact op te nemen met het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen (IGVM), çavaria, of de Holebifoon.
“Mensen laten ons weten dat de aanpassing van je M/V-aanduiding niet overal even vlot loopt”, legt çavaria-woordvoerder Jeroen Borghs uit. “Soms zijn er achteraf problemen met de belastingdienst, de vakbond of de ziekteverzekering bijvoorbeeld.”
Annelies Cardon van de juridische cel van het IGVM bevestigt dat er de laatste maanden inderdaad al een aantal meldingen werden ontvangen over problemen die zich hebben voorgedaan bij verschillende instanties, zoals bijvoorbeeld banken en ziekenfondsen, na de wijziging van de geslachtsregistratie. “We proberen nu in kaart te brengen welke problemen er zich precies voordoen, om dan samen met de bevoegde beleidsinstanties naar oplossingen te kunnen zoeken, en de melders correct te adviseren,” geeft ze nog mee.
Door problemen te melden aan het IGVM, çavaria, of de Holebifoon, kunnen deze partijen de nodige stappen zetten om niet enkel jou te adviseren en helpen, maar ook om deze pijnpunten aan te pakken en ervoor te zorgen dat andere mensen in de toekomst beter geholpen worden en dat alles vlotter verloopt.
Persbericht çavaria, Persbericht IGVM, TIP, VRT NWS